Güney Işıkara

    Güney Işıkara

    BEYOND GREEN RESTORATION: AN ECO-SOCIALIST GND

    Ajl evaluates GND proposals not only on the basis of targeted changes in physical production, but also in terms of their systemic implications. Some GNDs aim to preserve or strengthen capitalism, while others are designed to attack or abolish it. Correspondingly, the book is divided into two parts. The first one is concerned with what Ajl calls Capitalist Green Transitions or “ruling class agendas”, while the second part sketches his vision of a People’s Green New Deal.

    KÜÇÜLME ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

    Büyüme, tarih sahnesinde gerek olgu gerek de kavram olarak kapitalist üretimle beraber belirmiştir. Daha da önemlisi, bu büyüme, yine hem olgu hem de kavram olarak yabancılaşmış, toplumsal dirlik ve refaha kayıtsız, yönü, niteliği ve niceliği sermayenin artı değer arayışı tarafından tayin edilen bir büyümedir.

    DEĞER YASASININ AMPİRİK DEĞERİ

    Üretim ve değer bir kez canlı emeğin etkin rolü zemininde anlaşıldığında değişim ve kullanım değeri arasındaki yarılma, kapitalist rekabetin dayattığı sınır tanımayan sermaye birikimi zorunluluğu, ve bütün bir toplumsal üretim ve emek sürecinin kâr etrafında şekillendiği gerçeği gün ışığına çıkar. Daha da önemlisi, sermaye birikiminin emekçinin yarattığı değere el koyarak gerçekleştiği ne kadar belirginleşirse, üretenlerin aynı zamanda yöneten olduğu sosyalist tahayyülün meşruiyeti de o kadar pekişir.

    EKOLOJİK ÇÖKÜŞ: KAVRAMLAR VE TARTIŞMALAR

    Küresel ısınma (ve ekolojik çöküş) özü itibarıyla piyasa mekanizmasının yerine planlamayı, kâr hedefi yerine ihtiyaçların tatminini merkeze koyan bir kolektif aklı çağırıyor. Bu yoldaki ilk adımlarımız metalaşma sürecini tersine çevirmek; sorunun yapısal ve sınıfsal yönünü teşhir etmek; uzlaşma ve yetinme yerine sınıf mücadelesini tırmandırmak olabilir. Esas hayalperestlik planlı bir sosyalist ekonomiden bahsetmek değil, insanlığın ve ekosistemin kapitalizmde herhangi bir geleceği olduğuna inanmaktır.

    DARON ACEMOĞLU, ALİ BABACAN, DEMOKRASİ VE KAPİTALİZM

    Acemoğlu ve Robinson’a göre ‘sürdürülebilir büyüme’ kulvarına en önde giren Britanya, bunu kapsayıcı ve çoğulcu kurumlardan ziyade ilksel birikim sürecinin hızlanmasına doğrudan katkı sunan merkezileşmiş malî-askerî bir devlet; bu devletin dışarıda yürüttüğü kesintisiz savaş, yağma, sömürgeleştirme politikaları; yine bu devletin bariz bir sınıf karakteriyle içeride desteklediği sanayileşme, sömürü ve birikim süreçleri sayesinde gerçekleştirmiştir.

    Anwar Shaikh’in Gözünden Kapitalizm: Rekabet, Çatışma, Bunalımlar

    Politik iktisatçılar, özellikle de Marx, kârın sömürü yoluyla emek-gücünden sökülerek alındığını; dolayısıyla üretim, dolaşım ve bölüşüm alanlarının zorunlu olarak sınıf çatışması zemininde gerçekleştiğini; bunalımların kapitalizmde bir istisna değil, kural olduğunu çok iyi anlamışlardı. Kitap, iktisatçıları bu çerçeveye geri dönmeye davet ediyor; kapitalizmi önce bir harikalar diyarı olarak resmedip, sonra gerçeklikte karşılaştığımız her şeyi teoriden bir sapma olarak görmek yerine gerçek olanla başlamaya çağırıyor.

    DIE UNABHÄNGIGSTE ZENTRALBANK WO GIBT

    Die Türkei steht kurz vor einer großen Wirtschaftskrise. Bürgerliche Medien machen Erdoğan dafür verantwortlich, unter anderem, weil er die Unabhängigkeit der Zentralbank beschädige. Güney Işıkara deckt die neoliberale Ideologie hinter dieser Kritik auf.

    Ekonomik Kriz ve Merkez Bankasının Bağımsızlığı Miti

    ‘Kurumlar erozyonunun durdurulması ve geri çevrilmesi’, OHAL’in kaldırılması ve ‘normale dönülmesi’, merkez bankasının sarayın güdümünden çıkması ve özerkliğini tekrar kazanması, bir an evvel faiz arttırılarak ekonomiye nefes aldırılması şu günlerde sıkça duyduğumuz çözüm önerileri arasında. Demokratik bir talep olan OHAL’in kaldırılmasını bir yana ayırırsak, saydığımız diğer öneriler bırakın yetersiz kalmayı, sol bir programın parçası olarak dile bile getirilemez. Zira böyle bir çerçeve olsa olsa tipik bir IMF programına giden taşları döşer.

    Radikal Demokrasi, Halk Demokrasisi ve Kapitalizm

    Tabiyet, tahakküm ve baskı ilişkilerini incelerken özel mülkiyetin sorunsallaştırılmaması, politik olanla ekonomik olanın birbirinden bağımsız iki alan olarak kavranmasıyla ilintilidir. Bu yanılsamanın sonucunda, bir yandan politik alanda demokrasi ve eşitlik herkes için tanımlanırken, diğer yandan insan hayatının büyük kısmının içinde geçtiği ekonomik alan bu haklardan arındırılır.

    TEKNOLOJİK İYİMSERLİĞE DAİR

    Bilim, makine ve yapay zeka kendi içinde ne bir tahribat kaynağı, ne de kurtarıcı bir kahraman olabilir. Kendi torunlarımıza gerçekten (yaşanabilir) bir dünya bırakmak istiyorsak yapmamız gereken ütopyayla distopya arasında bir uçtan ötekine savrulmak yerine, içinde bulunduğumuz derin krizi üretim ilişkileri bağlamında serinkanlılıkla ele almak ve ezelden beri pansuman telkin edenlere kulağımızı tıkayıp, yarayı doğuran kaynağı kökünden kurutmaktır.

    Mahfi Eğilmez’in “Ahbap-Çavuş Kapitalizmi”ne Dair

    Yalnızca Mahfi Hoca değil, neden birçok iktisatçı bugünkü kapitalizmin (tam değil) aksak/bozuk rekabet, (rasyonel değil) irrasyonel davranış, (genel denge değil) arz-talep dengesizlikleri tarafından tanımlanan, ‘yeni ve farklı bir kapitalizm’ olduğunu düşünüyor? Sorunun cevabı çok basit: sabit nokta olarak neoklasik teori ve tam rekabetçi piyasa modeli alındığında, gerçekte karşımıza çıkan her şey bize bozuk ve aksak olarak görünüyor.

    Sosyalist Ekonomide Planlama Tartışması-2: Piyasa Sosyalizmi Yanılgısı ve Planlama

    Günümüz (akademik) sosyalistlerinde sıkça rastlanan piyasa ve planlama karmasından doğan piyasa sosyalizmi, piyasayı muhafaza etmek adına sosyalizmi feda etmeyi getirir. Gerek sosyalizmin kurucu düşünürlerinin tahayyülü, gerekse kavramın taşıdığı tarihsel iddia ancak piyasa ve meta üretiminin ötesine geçen, değer yasasının tasfiye edildiği planlı bir ekonomide gerçekleşebilir.

    Sosyalist Ekonomide Planlama Tartışması-1: Liberal İdeolojinin Tutarsızlığı

    Kaynakların israfa yol açmadan tahsis edilmesi, yeni yöntem ve teknolojilerin üretilmesi, üretim yapısının ve planların değişen koşullara uyum sağlaması açısından sosyalist bir ekonominin özel mülkiyete dayalı piyasa ekonomisinden aşağı kalması için teknik ve teorik hiçbir neden yoktur. Sosyalizm tartışması, burjuva ufkunun dayattığı dar bir çerçevede verimlilik yarışına indirgenemez.